Malatya – Darende – Hacılar Şeyhli mesciti avlusu
Darende’de dünyaya gelen Şeyh Salih Nihani Efendi (1809-1894) Somuncu Baba soyundan olup Şeyhli sülalesindendi . Babası Mustafa Feryadi’dir. Bütün ömrünü Darende’de geçiren Salih Nihani, Somuncu Baba Camisi’nin üst yanında bulunan Balıklı Kuyuların doğusunda, Tohma’nın daralıp, dar kayalar arasından geçtiği yerde “Örtme Kaya” denilen mahalde bir çilehane yaptırır. Zaman zaman buraya çekilir, ilim ve ibadetle meşgul olur.
Seyyid Ahmet Şevki bin Hasan tarafından kendisine verilmiş olan icazet 15 sayfalık rulo [tomar] halinde olup yayınlanmamıştır. Bu icazette şu ifadeler yer alır. “Ve ben müellif ve icazet sahibi, Seyyid Ahmet Şevki bin Hasan, ona icazet verdim, halife ve şeyh yaptım. Ve onu Post-nişin’e oturttum.” Bu icazetle birlikte Salih Nihani’nin posta oturmuş, irşad vazifesine başlamış olduğu görülür. İcazette “El Kadiri tarikaten, Nakşibendi meşreben, halveti mesleken, Edlebi mavtinen (vatan)” ifadeleri yer almaktadır.
Darende’nin Hacılar Mahallesinin eski Tahtalı Köprü diye bilinen yeri geçince sağdaki dereye varmadan ilk ev Salih Nihani’nin yaşadığı ev olarak bilinir. Soyu kız evladı tarafından günümüze kadar uzanmaktadır. Hacılar’daki Şeyhli Mescidinin avlusunda medfun olduğunu, kabrinin yanındakilerden birinin, akrabalık derecesi bilinmeyen Şeyh Mustafa Efendi’ye, diğerinin de Salih Nihani’nin oğullarından birine ait olduğu ileri sürülür. Yanındaki kabirde yatan muhtemelen oğlu Talip’tir. Çünkü Talip’in memleketinde öldürülmüş olduğu anlatılır. Kazım hakkında fazla bir bilgi yoktur. Kendisi gibi alim ve şair olan, en çok tanınan ve bilinen oğlu ise daha sonra Ocak soyadını almış olan Müslüm Penahi (1847 Darende-1942 İstanbul)’dir.
Maatbaa-i Amire’de basılan Şeyh Salih Nihani’ye ait Mevlid-i Şerif şerhinde ise şu ifadelerle karşılaşırız.
“Tarikat-ı Aliye’yi Halvetiyye ve Bayramiyye meşayıhlarından olup Darende kazasının Hıdırlık mahallesinde defin hak’i ıtırnak olan Kutbü’l arifiyn ve Gavs-el vasıliyn el Seyyid el-Şeyh el-Hac Hamid-i Veli Kaddese Sırrehü el Celi hazretlerine sülale-i tahiresinden ve Veliyyi müşarünileyh hazretlerinin el yevm dergah-ı alisinde postnişin-i irşadi olup zümre-i urefa ve şuara’dan ve huruf-i hica üzre mürettep ve mükemmel divan ve resail-i turuk ashabından reşadetlü es-Seyyid eş-Şeyh Salih Nihani Efendi Hazretlerinin lügati havi ve rumuzat-ı Hakikiyye-i muhtevi cem ve telif buyurdukları bir kıt’a mevlid-i şerif Nebevi ve naat-ı Mustafileridir. Allahümme salli ve sellim ve barik ala seyyidina Muhammedin ve ala alihim ve evladihim ve ehli beytihim ecmain” Sene 1308.
Kaynak ; Malatya Evliyaları , Abdülhalim Durma