Malatya – Darende – Hamid Veli camii haziresi

Şiranlı Hacı Mustafa Rumi Efendi’nin halifesi.

Darendeli Hacı Mahmud Efendi’nin (k.s.) Silsile-i Şerifi

Darende’nin ileri gelen ilim adamlarından h. 1241/1 Ocak 1826 Darende doğumlu Sofuzâde Müderris Hacı Mahmud Efendi’nin Babasının adı Mehmed Ağa’dır.

Darende’deki Şeyh Hâmid-i Veli cami-i şerifi yanındaki Sıbyân Mektebinde ilim tahsil etmiş İlme olan hevesiyle Uşak Kazasına gidip orada Ayıntabi-zâde Hacı Ahmed Efendi Medresesinde okudu. Daha sonra Sivas’a gelip Gökmedrese’de Darendeli Hacı Salih Efendi’den bir müddet ilim tahsili eder. Hocasının izniyle Kayseri’ye giderek Kurşunlu dairede Ağcakoyun Müftüsü Hacı Ârif Efendi’den ders okumuştur. Oradan da izin alarak İstanbul’a gidip Edirnekapısı yolunda Nişancı Medresesi’nde Kavalalı Yusuf Efendi’den Şerh-i Akayid ve Hayali tahsil ile meşgul iken Yusuf Efendi’nin vefatıyla Fatih cami-i şerifinde eski şeyhülislam ve asrımızda şeriatcı demekle bilinen Kara Halil Efendi rahmetullah-i aleyhden Kadı Mîr ve Celali derslerini tamamlayıp icazetnâmesini almıştır.

Bu icazetle beraber Çorum’a gelmiş ve talebe yetiştirmeye başlamış. Burada Şiranlı Şeyh Hacı Mustafa Efendi’ye intisap etmiş. Ondan aldığı icazetle Memeleketi olan Darende’ye göç etmiş Şeyh Hamid-i veli camii yanındaki sekiz on odalı Medresede ilim ve irşad la meşgul olmuştur.

Hacı Mahmud Efendi zamanında burada çok önemli şahsiyetler yetişmiştir.  H. Hulûsi Ateş Özel Arşivinde bulunan bir mektupta Müftizâde Es’ad Efendi, bir mektûbunda Hacı Mahmud Efendi’nin Şeyh Hamid-i Veli Camii ile ilgisini şu cümlelerle açıklamaktadır.
“Hulefây-ı Nakşibendiyye’den ve Çorumlu meşhur Hacı Mustafa Efendi’nin halifelerinden ehl-i hâl ve kerâmet sâhibi ve 20 sene kadar Şeyh Hamid-i Veli Câmi’-i Şerîfi kurbündeki medresede yüzlerce talebeye ders okutan Seyyid ve Hâlid efendilerin hocaları, Hacı Mahmûd Efendi Hazretleri de Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nin Darende’de bu Câmi’-i Şerîf derûnunda medfûn bulunduğunu ve birçok kerre murâkabe halinde gördüğünü söylerlerdi.”

Darendeli Hacı Mahmud Efendi, Darende’ de bulunan Şeyh Hamid-i Veli Camii Haziresi’nde medfundur. Mezar kitabesinde‘‘Ulema-i Kiramdan Eş-Şeyh Müftü Hacı Mahmud Efendi, 1319/1901’’ kaydı bulunmaktadır.

Hacı Mahmud Efendi’nin kabir kitabesi şöyledir:

Hüvel Hallakul Bari
Kılmadan cânın feda ermez kişi cânânına
Ben anınçün cânımı feda kıldım cânânıma
Tâ ezelden ruhum ol peymânenin atşânıdır
Sun ki saki bir sebâkım atşıma peymânıma
Şükür buldum devleti valsı nigârı merhaba
Kabrime ihlasu zikr ile gelen yârânım
Bak âh et şimdi bekâ dârındaki cevlânıma

Ayaktaşında ise Arapça bir ibare vardır:
Ya Hayy
Ya zâira bi kabrî
Hel i’teberte hâlî
Bil emse küntü mislik
Ğaden tesîru mislî

Türkçesi:
“Ey Kabrimi ziyaret eden kişi
Benim bu halimden ibret al
Ben senin gibi hayatta idim
Sen de yarın benim gibi toprağın altında olacaksın”