ankara – cebeci asri mezarlığı

Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Diyanet işleri Başkanı. 29 Kasım 1860’da Ankara’nın Boyacı Ali mahallesinde doğmuştur. Asıl ada Muhammed Rifat’tır. Babası Ankara ulemasından Müderris Börekçizade Ali Kazım Efendi, annesi ise Habibe Hanım’dır. İlk ve orta tahsilini Ankara’da bitirdikten sonra yüksek tahsil için istanbul’a gitti.

Tahsili
İstanbul’da Bayezid Medresesi müderrislerinden Atıf Efendi’nin ders halkasına katıldı. Ondan gerekli ilimleri okuyarak icazet aldı. Daha sonra Ankara’ya döndü. Açılan bir imtihanı kazanarak 17 Şubat 1890’da Fazliye Medresesi’ne müderris olarak tayin edildi.

Bulunduğu Görevler:
1898’de Ankara İstinaf Mahkemesi üyeliğine tayin edildi. 1904’te üyeliği sona eren Rifat Efendi, aynı yılın 21 Temmuz’unda yeniden aynı göreve seçildi. Ve 18 Mart 1907’ye kadar bu vazifede kaldı. 7 Aralık 1907’de Ankara müftülüğüne tayin edildi. Bütün bu görevleri esnasında kendisine sırasıyla müsile-i sahn ve müsile-i Süleymaniye Bursa müderrislikleri, İzmir paye-i mücerredi ve ilmi rütbesi mahreç payeleri verildi. Son olarak bir de nişan-ı Osmani aldı. 1911’de bir müddet Sivrihisar Kaymakamlığı görevini de vekaleten yürüttü. Bu arada memuriyetinin yanı sıra, eğitim ve öğretim ile olan ilgisini devam ettirdi.

Börekçi, Sivas Kongresiyle birlikte, Milli Mücadele’nin ilk yıllarında, 29 Ekim 1919’da, Ankara Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti’ni kurdu ve bu cemiyetin başkanı oldu. Bu cemiyetin, Milli Mücadele’ye önemli katkıları oldu. Vilayet dahilinde teşkilatlanmaya önem verdiği, milli birlik ve beraberliğin sağlanmasında her türlü destek ve yardımlarda bulunduğu görülmüştür .

23 Nisan 1920’de Menteşe’den (Muğla) mebusu seçilerek ilk açılan meclise katıldı. Bu arada Şeyhülislam Dürrizade’nin İngilizlerin baskısıyla, Milli Mücadele aleyhinde verdiği fetvayı reddeden bir fetva verdi. Hakimiyet-i Milliye gazetesinde neşredilerek yurdun her tarafına dağıtılan bu fetva, halkın MilliMücadele etrafında toplanmasına son derece etkili oldu. Bunun üzerine İstanbul Hükümeti tarafından 25 Nisan 1920’de müftülük görevinden azledildi. Ayrıca I. örfi İdare Divan-ı Harbi tarafından, Milli Mücadele’ye destek olduğu gerekçesiyle Börekçi’nin idam edilmesine ve mallarının da müsadere edilmesine karar verildi. Ancak Ankara hükümeti, Rifat Efendi’yi derhal müftülük görevine iade etti. Altı ay Manisa mebusu olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde çalışan Rifat Efendi, müftülük görevini tercih ederek 27 Ekim 1920’de mebusluktan ayrıldı.

16 Aralık 1922’de Şer’iyye ve Evkaf Vekaleti Hey’et-i lftaiye azalığına getirildi. Bu vekaletin kaldırılıp Diyanet işleri Reisliği’nin kurulması üzerine 31 Mart 1924’te Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet işleri Başkanı oldu. Memuriyet için 65 yaş sınırını aşmasına rağmen yetenek ve  uzmanlığından bir süre daha yararlanmak üzere Bakanlar Kurulu’nun 22 Ekim 1930 Tarih ve 10112 sayılı kararnamesiyle görevine devamı kabul edildi. Böylece ölümüne kadar Başkanlık görevini sürdürdü.

Vefatı
Mehmet Rifat Börekçi, vefat tarihi olan 5 Mart 1941’e kadar Reislik görevinde kalmıştır. Kabri Ankara’da Cebeci Asri mezarlığındadır. Rahmetler diler, şefaatler niyaz ederiz. Evli olup 5 çocuk babasıydı. Oğulları Raşit Börekçi, 7. ve 8. dönem, Fuad Börekçi ise: 11. ve 12. dönem Ankara Milletvekili olarak TBMM’de görev yapmışlardır.

Eserleri
1. Harem.
2. Haremden Mektuplar.
3. Kızılbaş Müslümanlık.
4. Küba Tarihi: Bir Halkın Biyografisi.
5. İki Devirde Bir Din adamı.
6. Gamalı Haç İle Kızıl Yıldız Arasında Türkler.
7. Osmanlı İmparatorluğu Tarihi.
8. Kudüs Tarihinin Kalbi: Bir Gazetecinin Filistin Hatıraları.
9. Padişah Anaları ve 600 Yıl Bizi Yöneten Dervişler. 10. Mülakatlara Türk Dış Politikası.

Kaynak ; Yolumuzu Aydınlatanlar -1 , Yahya Kutluoğlu , İbn Yayınları