istanbul – silivrikapı – bali süleyman ağa camii
Süleyman Ağa hem Osmanlı ordusunda ser-topçiyan (topçubaşı) dır hem de “bölükat-ı erbaa’dan ( Osmanlı ordusundaki dört büyük bölükten ) birine ağa (kumandan)dır. Muhasarada kendi topu ile dövdüğü surların iç tarafına ( Silivrikapısı dahiline) daha sonraları bir mescit yaptırmıştır. Şehre oradan girdiği için bu bölge, fetihten sonra Fatih tarafından kendisine ganimet payı olarak verilmişti. Vefatından sonra bu mescidin hemen yanıbaşına defnedildi. 1461’de camii, türbe ve kuyusu için bir de vakıf tahsis edildi.
1453 ile 1457 arasında yapılan bu şirin ve mütevazi mescit ne yazık ki günümüze ulaşamadan harap oldu. Sultan Abdülaziz döneminde (1861-1876), Osmanlı sarayının harem bölümünde çalışan Sazkar Kalfa, mescidi daha büyük ve kubbeli olarak yeniden inşa ettirip mescidin yeni banisi oldu. 1894’teki büyük depremde mescit yıkıldı. Bu kez II. Mahmud’un (v. 1839) kızı Adile Sultan (v. 1899), camiyi yeniden yaptırdı ancak kendi adını vermedi. Bu mescidin bulunduğu yer, burayı ihya eden Adile Sultan ve yakınlarının arzusu ile “Bala’ diye anılmıştır.
İstanbul’un ilk taht kadısı Molla Hızır Bey Çelebi, eski adı Sigma olan bu bölgeyi, hazırladığı resmi evraklara halk arasında kullanılan adıyla “Bali Kapısı” olarak kaydetmiştir.Zamanla cami ve türbenin etrafında bir tekke kurulmuştur. Yanına tevhidhane, muvakkithane, dergah hücreleri, hazire, sebil, çeşme, şadırvan, harem dairesi eklenmiştir.
Bu gün Bali Süleyman Ağa’nın türbesinin içinde kabir arkadaşı olarak muhterem eşi, Bala Tekkesi’nin ilk postnişini Şumnulu Şeyh el-Hac Ali Efendi ve eşi Sıdıka Hanım, II. Postnişin Şeyh Muhammed Sadeddin Efendi ve Mekke şeyhlerinden Muhammed Sa’id Can efendiler bulunmaktadır.
Sandukası önündeki kitabede:
Bir zaman dîn-i mübîne eyledi hizmet tamam
Hazret-i Sultan Fatih ile etti çok gaza beyti vardır.
Eyüb, Eskiyeni Caddesi Balî Baba Camii’nin içinde başka bir Bali Baba daha vardır.
Kaynak ; İstanbul Evliyaları ve Fetih Şehidleri – Şevket Gürel , İstanbul’daki Tarihi Türbe ve Mescidleri İmar Vakfı , 1988
