çanakkale – ezine – yaylacık köyü
Kaynaklarda Tuzlalı Yahya Efendi, Gönenli Yahya Efendi ve Yahya b. Yahşî şeklinde kaydedilmekte olan İbn Bahşî’nin hayatı hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Yahya b. Bahşî aslen Gönen’lidir. Doğum tarihi hakkında bilgi sahibi değiliz. Vefat tarihi hakkında ise kaynaklarda çelişkili bilgiler mevcuttur. Ancak vefat tarihinin XVI. yüzyılın başları olması ihtimali daha kuvvetli gözükmektedir.
Asrının ilimlerini tahsil ederek müderris olan İbn Bahşî, Tuzla Behramiyye Sancağı’na bağlı Hüdâvendigâr Medresesi’ne atanmıştır. Bursa’nın manevî mimarlarından Emir Sultan’ın (ö. 1429) yolundan giderek onun seçkin mürîdleri arasında yer almış ve Mecdî Mehmed Efendi’nin tabiriyle ilim ve ameli kendisinde cem etmiştir. Hayatı boyunca halka vaaz ve irşad vazifesiyle meşgul olan Yahya b. Bahşi hakkında anlatılan menkıbelerden birinde kendisinden şöyle bahsedilmektedir:
İbn Bahşî, Sultan II. Bâyezid Han (ö. 1512)’ın da hazır bulunduğu bir Cuma namazından sonra Sultan, Meryem suresinin tefsirinin yapılmasını buyurmuştur. Orada bulunan Emir Sultan Dergâhı postnişinlerinden Lütfullah Efendi bu vazifeyi İbn Bahşî’ye teklif etmiş ve o da kabul etmiştir. İbn Bahşî kürsüye çıkarak Meryem Suresi’nin tefsirini yapmış ve bütün dinleyenler gözyaşına boğulmuşlardır. Bundan etkilenen sultan da O’na ve maiyetindeki diğer mürîdlere ihsan ve ikramda bulunmuştur. Bu menkıbeden O’nun aynı zamanda iyi yetişmiş bir din bilgini olduğunu anlıyoruz.
Ömrünün sonlarına doğru Tuzla’nın Yaylacık köyüne yerleşerek burada bir tekke inşa eden İbn Bahşî, vefatına kadar halkı irşad vazifesini burada sürdürmüştür.
Bursalı Mehmed Tahir Bey (ö. 1925) Osmanlı Müellifleri adlı eserinde matbu olduğunu da belirterek İbn Bahşî’nin eserlerinin listesini vermiştir. Bu eserleri şöyle tespit etmek mümkündür.
1. Şir’atü’l-İslam Şerhi
2. Menâkıb-ı Emîr Sultân (Menâkıb-ı Cevâhir)6
3. Menâkıb-ı Şeyh Muhammed b. Îsa Akhisârî
4. Maktel-i İmâm Hüseyin
5. Dîvan-ı İlâhiyât
6. Mevlid-i Nebî7
7. Şerhu’l-Vikâye Hâşiyesi8
8. Sıhah-ı Acemi9
9. Lemhu Mesâili’n-Nahviyye fî Şerh-i Avâmili’l Birgiviyye
Kaynak ; Bursa’da Tarikatlar ve Tekkeler , Mustafa Kara , Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları , 2012
