Gaziantep de günümüze ulaşamayan türbeler ve mezarlıklar

tarafından
631
Gaziantep de günümüze ulaşamayan türbeler ve mezarlıklar

BOSTANCI CAMİİ TÜRBESİ

Bostancı Camii avlusunda olduğu bilinen türbe muhtemelen ilk caminin hamsi olan Ahizade Hacı Abdurrahman Ağa tarafından cami ile birlikte yapılmıştır. 1908 tarihli bir Şer’i Mahkeme Sicili’ne göre türbenin o tarihte ayakta olduğu anlaşılıyor .

DÖNE HATUN TÜRBESİ

Şehitkamil ilçesi sınırları içerisinde, eskiden Gazhane denilen yerde (şimdiki Çakmak Mahallesi’nde Alleben kenarında Balık Halinin yerinde) Döne Hatun Türbesi olarak bilinen bir türbenin olduğu rivayet edilmektedir. Eserin mimarisi hakkında bilgi yoktur. Bu eser hakkında tek kaynak olan Güzelbey konuyla ilgili şunları yazmaktadır: “Söylentilere göre (Dulkadirli Beyi) Alaüddevle Bey’in kızı Döne Hatun Antep’in eski ve büyük ailelerinden birisine gelin gelmiştir. Tekke Camii’ni yaptıran Mustafa Ağa, Döne Hatun’un torunlarındandır. Döne Hatun’un eski Gazhane bölgesinde yüksek bir yerde bulunan ve ziyaretgah olan türbesi zamanla ortadan kalkmıştır”. Güzelbey’in belirttiği şekilde Alaüddevle’nin Döne Hatun diye bir kızı yoktur. Bu sebeple Eski Gazhane’de bir zamanlar mevcut ve ziyaretgah haline getirilmiş olduğu rivayet edilen eserin böyle bir tarihi şahsiyete maledilemeyeceği anlaşılmaktadır.  Fakat, eskiden, Allebben deresinin kuzey tarafının, yani bu türbenin konumuna uygun düşen yerin, Sinner Suluğu Mezarlığı adıyla bilinen mezarlık olduğu da bir gerçektir. Bu durumda Alaüddevle’nin kızına ait olmamakla birlikte burada bir hatuna ait türbenin bir zamanlar mevcut olduğunu kabul edebiliriz.

İlginizi Çekebilir  Hz. Ukkaşe Bin Hasene (r.a.)

HAYIK BABA TÜRBESİ

Şimdi Tepebaşı mahallesi sınırları içinde kalan Hayik Müslüman mahallesinde Trahom Hastahanesi’nin altında kalan mağaranın içinde idi. 17. yüzyıl ortalarından önce yapıldığını Evliya Çelebi  sayesinde öğrendiğimiz türbenin bir mağara içinde bulunmasi, onun yatır veya mezardan ibaret olduğunu göstermektedir

KAMOĞLU BABA TÜRBESİ

Kozluca (Cevizlice) mahallesinde bulunan eser hakkındaki yegane kaynak olan VGM Gaziantep Hayrat Satış Kütük Defteri, türbenin 1939’da 316 lira karşılığında şahıs mülkiyetine geçtiğini bildirmektedir.

PİŞİRİCİ TÜRBESİ

VGM Arşivi Hayrat Satış Kütük Defteri, Nergishane mahallesinde (Şehreküstü’de) bulunan Pişirici Türbesi’nin 1939 yılında harap olan türbe olarak 12 liraya satıldığını bildirmektedir.

SEFER PAŞA TÜRBESÎ

Eser hakkında tek kaynak olan Vakıflar Genel Müdürlüğü Gaziantep Hayrat Satış Kütük Defteri harap durumdaki türbenin, 1939 yılında satışa çıkarıldığını bildirmekte ise de sonuç hakkında bilgi vermemektedir.

İlginizi Çekebilir  Hz. Pir Sefa

SEMAH DEDE TÜRBESİ

Kızılcamescit veya Kayseri (şimdiki Kürttepe) mahallesinde olup, bugün ilköğretim okulunun avlusu içinde kalmıştır. Gaziantep’in 19. yüzyıl sonlarında ve 20. yüzyılın başlannda çekilen fotoğralarında Kürttepe’de kare planlı küçük bir türbenin üzerinin kubbe ile örtülü olduğu görülmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü Hayrat Satış Kütük Defteri’nde satışla ilgili iki ayrı kayıt bulunmakta olup türbe, birine göre Kayseri, diğerine göre Kızılcamescit mahallesinde gösterilmiştir. Bu iki mahallenin biribirine bitişik olduğunu bilmekteyiz. Bu türbe, şimdiki Tışlaki mahallesinin Kürttepe mahallesi ile birleştiği yerde kurulmuş olan ilkokulun avlusu içinde kalan yatır olmalıdır. Defterde harap kaydı düşülen türbe, 1939 yılında 6 liraya satılmıştır.

SINNER SÜLÜĞÜ MEZARLIĞI

Şimdiki tren istasyonunun yerinde ve yakınında olduğu anlaşılıyor . Eski Antep’in asıl mezarlığı şimdiki Pir Sefa ve Hz. Yuşa türbeleriyle Kemikli Bedesten’in bulunduğu eski Halep yolunun doğu tarafı iken şehrin büyüyüp gelişmesiyle birlikte mezarlığın daha güneydeki tepeliklere doğru kaydırılarak zaman içinde şimdiki Ali Baba, Kıhçoğlu, Yavuzlar, Aydın Baba, Kurtuluş, Şenyurt, Saçaklı, Çamüca ve Etiler mahallelerinin tamamını veya bir kısım yerlerini içine aldığı anlaşılıyor. Şehrin Alleben deresinin kuzeyindeki kalan kısmı verimli topraklar olması sebebiyle yapılaşmaya fazla açılmamış, bu sebeple bu taraftaki Sinner Sülüğü Mezarlığı diğeri kadar büyümemiştir.

İlginizi Çekebilir  Hz. Sa'd bin Abu Vakkas (r.a.) - Seydi Vakkas Türbesi - Gaziantep

Gaziantep’e tren istasyonunun yapılması sırasında buradaki mezarlık kaldırılarak mezarlar şimdiki Asri Mezarlığa nakledilmiştir.

ŞEYH ŞABAN TÜRBESİ

Evkaf Satış Kütük Defterine göre Tarlayıatik mahallesinde olduğu bildirilen bu eser harap türbe sıfatıyla 1940 yilinda tasfiye edilmiştir.

Mimarisi hakkında bilgi elde edilemeyen türbe 1622 yılında yapılmış olup, eskiden küçük bir pencere üzerinde olduğu bildirilen kırmızı mermer bir levha üzerine yazılmış kitabesi, halen Gaziantep Müzesi deposunda bulunmaktadır.

Kaynak ; Türk Kültür Varlıkları Envanteri – Gaziantep – Prof Dr. Nusret Çam