Manisa – Akhisar – Şeyh İsa camii içerisinde
Şeyh İsa Oğlu Şeyh İlyas (1496 – 1560) da babası gibi Bayrami tarikatındandır. Kendi yaşadığı dönemde cifir (gelecekten haber verme sanatı), duyum ve astronomi bilimlerinde söz sahibidir. Bayrâmiyye’nin Şemsiyye kolunun İseviyye dalının pîri olan İlyas Efendi, 1496’larda, Manisa’nın Akhisar ilçesinde dünyaya gelir. Akhisar vaktiyle Saruhan sancağına bağlı olduğu için Şeyh İlyas ‘İbn-i İsa Saruhânî’ diye anılır. Medresede ilim, tekkede irfân tahsîl eden İlyas Efendi tarîkat icazetini de babası Bayrâmî Şeyh Mecdüddin İsâ Saruhânî’den almıştır.
Hacı Bayrâm-ı Velî, Akşemseddin, İbrâhim Tennûrî, Kâsım Tennûrî, Mecdüddin İsâ kanalından feyiz alan İlyas Efendi, “Rumûz-u Künûz” adlı eserinde babası ve mürşidi Mecdüddin İsâ Efendi’den ‘pîrim’ diye söz eder. Tasavvuf ve tarikatları ele alan kaynaklarda bu tarîkin ictihad sahibi olarak her ne kadar İlyas Efendi gösterilirse de, bu ifâdeye göre bu yolun Pîrinin babası Mecdüddin İsâ Efendi (öl. 1530) olması gerekir. Bu yola İlyâsiyye değil de İseviyye denilmesi de bunu gösterir.
Alem-i suğrâ cihândır, âlem-i kübrâ benem!
Hem muhittem gayrı sanman yârinen suğra benem!
Mazhar-ı Hakkım ben ancak mazharımdır mümkinât,
Varlığımdan var olubdur cümleden a’lâ benem!
Şol kadar câmî sıfadam bende mevcud her ne var,
Onsekiz bin âlemem, hâkem, yedi deryâ benem!
Ben benimle söylenirdim gayrı yok kime direm,
Gayrıyam sanıb işiten kesret-i eşyâ benem!
Kesretimdir İbn-i İsâ, vahdemdir Hak benim,
Yüzde bir gizli olan doksandokuz esmâ benem!
diyen İbn-i İsâ (İsa oğlu) İlyas Efendi’nin on bin ilahi ve gazel yazdığı söylenmekte ise de bunların pek azı günümüze ulaşmıştır. 1521’de babasının Aydın’a taşınmasından sonra Akhisar’daki tekkenin başına geçen İlyas Efendi babasının ölümüne kadar hiç kimseye hilafet vermez96. 1560’larda Akhisar’da Hakk’a yürür. Babasının tekkesinde, Şeyh İsâ Câmii’nin hazîresinde medfûndur.
Eserleri şunlardır ; 1- Nûriye, 2- Nutk-ı İbn İsa, 3- Rumûz-u Künûz, 4- Tabiatnâme, 5- Ferahnâme, 6- Kıyâfetnâme, 7- Fusûl-u Seb’a Etvar, 8- Fusul-u Aşere, 9- Manzum Şerh-i Esmâ-i Hüsna, 10- Kavâid-ül Teshir, 11- Kıyametname, 12- Risale-i Mukantarat, 13- Menâkıb-ı Şeyh Mecdüddin İsâ, 14. Terceme-i Müfredat-ı İbn İsa
Füsul-ı Aşere’nin birinci faslında kendisinden icazet alan zevatın isimleri şöyle verilir. Şeyh Muslihuddin Germiyani, Şeyh Baba Ahmed-i Germiyani, Şeyh Nuri Ruşeni, Şeyh Kasım-ı Malati, Şeyh Ömer-i Menteşevi, Şeyh Mehmed-i Rumi, Şeyh Dede Hüsnü-yi Bayındıri, Şeyh Abdi-yi Tirevi
