Pehlivanlar Şeyhi Seyyid Cemaleddin Efendi

Edirne – Kule Kapı caddesi sonundaki Pehlivanlar kabristanında

I. Murad Han zamanı, Pehlivanlar tekkesi şeyhi ve baş pehlivanı . Sultan Murad, Edirne’yi alınca buraya Pehlivanlar tekkesi yaptırdı ve Şeyhliğine de Seyyid Cemaleddin Efendi‘yi getirdi. Burada uzun yıllar pehlivan ve talebe yetiştirdi ve vefat edince buraya defnedildi. Burada Adalı Halil ve Kara emir ile birlikte sırlanmıştır. Tarihi Kırkpınar güreşcileri açılış merasiminden önce bu kabristana gelip ziyaret ederlermiş.

Pehlivan Cemalettin Tekkesi
Güreşçiler, Pehlivanlar, Kuştigiran ve Güreşciler Duacısı Zaviyesi adlarıyla da bilinen Pehlivan Cemalettin Tekkesi; Mithat Paşa Mahallesi, Kule Kapı Caddesi’nde yer almaktaydı. Nakşibendi tarikatına bağlı tekke, Pehlivan Cemalettin (Küştigiran) tarafından yaptırılmış olup, ahşap çatılı olduğu
bilinmektedir. Yapının, Güreşçiler duacısı zaviyesi adıyla bilinen bir vakfı bulunmaktadır.

H.937/M.1530 tarihli tapu tahrir defterinde yirmi sekiz zaviyeden biri olarak gösterilen bu tekke hakkında Evliya Çelebi, Seyahatnamesi’nde “Seyyid Cemalüddin Sultan yeridir. Fatih ‘ten sonra Gazi Hüdavendigar İslam askerleri eğlensinler diye gürbüz, tuvana, dilaver, server, hünerverler için bina eylemiştir. Buranın zemini siyah taş gibi, yağa bulanmış bir güreş mey­danıdır. Bu tekke gerçi kagir değildir ama ma­murdur. Birçok odaları, mutfağı, bahçesi vardır. Meydanında eski pehlivanların demirden yayları, okları, gürzleri ve çeşitli beğenilmiş kemankeş harbları, salkları, zerdeştleri ve mızrakları, kırkar ellişer okka gelen camus derile­rinden kısbetleri ve nice elvan pehlivan aletleri er meydanında asılıdır. Bu pehlivanlar dergahı Ali Paşa çarşısı yakınında, Balıkpazarı kapısının iç yüzünde güreşçiler tekkesidir” şeklinde bilgiler ver­mektedir.

Zaman içerisinde harap olan tekke H.1308/M. 1890 yılının ilk ayında yeniden yaptırılmıştır

Bugün, Mithat Paşa Mahallesi, Kule Kapı Caddesinde Pehlivanlar Mezarlığı bulunmak­ tadır. Pehlivanlar tekkesinin burası olduğu düşünülmektedir. Mezarlıkta; Pehlivan Ce­malettin, Ali Efendi, Mehmed Ağa ve kimliği belirlenemeyen bir kişiye ait mezarlar yer almaktadır.

Kaynaklar ;
Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2
Necati Seçkin , Edirne Evliyaları , 1971
Dr. Selami Şimşek , Edirne’de Tasavvuf Kültürü , Buhara Yayınları , 2008
Edirne Tekkeleri , N. Çiçek Akçıl , Edirne Valiliği Kültür yayınları

Şücaeddin Karamani (k.s.)

Edirne – Londra asfaltından Darulhadis camiine giderken Tabakhane caddesi üzerinde.

Anadolu velîlerinden. İsmi, Şücâeddîn‘dir. Aslen Aksaraylı olup, Karamânî nisbetiyle meşhûr olmuştur. Doğum ve vefât târihleri bilinmemekle birlikte, Çelebi Sultan Mehmed Han ve İkinci Murâd Han zamanlarında yaşadığı bilinmektedir. Edirne’de vefât etti ve bu şehirde Debbağlar Mahallesindeki mescidi ve dergâhının bulunduğu yerde defnedildi.

Zamânının büyük velîsi Şeyh Hamîd-i Kayserî’nin (Somuncu Baba’nın), sohbetinde bulunup, ondan aklî ve naklî ilimleri tahsîl etti ve feyz aldı. Yüksek derecelere kavuştuktan sonra, Edirne’de talebe yetiştirip, Allahü teâlânın yüce dînini ve Peygamber efendimizin güzel ahlâkını anlatmakla meşgûl oldu.

Bir gün Sultan İkinci Murâd Hân, Edirne’de abdest tâzelemek üzere çıktığı zaman ayağı kayıp düştü. O sırada nûr yüzlü bir kimse peydâ oldu. Sultânı elinden tutup, o tehlikeli hâlden kurtardı ve âniden kayboldu. Sonra Pâdişâh, kendini tehlikeden kurtaran o zâtla görüşmek istedi. Edirne’nin bütün sâlih kimselerini huzûruna dâvet etti. Ancak, dâvet ettiği kimseler arasında aradığı zât yoktu. Nihâyet bütün Edirne halkını bir yere toplatıp, birer birer gözden geçirdikten sonra, aralarında, elinden tutup kurtaran Şücâeddîn Karamânî’yi buldu. Ona hürmet edip, iltifât ve ihsânlarda bulundu. Debbaglar Mahallesinde ona bir mescid ve bir dergâh yaptırdı. Talebelerine Murâdiye evkâfından maaş bağlatıp, ihsânlarda bulundu.

Şücâeddîn Karamânî, kendi mezarının duvarını, kendi eliyle kerpiçden yaptı. Her kerpici, yerine üç defâ İhlâs sûresi okuyarak koydu.

Kânûnî Sultan Süleymân Hân, pâdişâhlığı zamânında Edirne’ye geldiğinde, mescidini büyültüp câmi hâline getirdi. OrayaKur’ân-ı kerîm okuyan hâfızlar, müezzin ve hatîb tâyin etti. O sırada dergâhında vazifeli olan Cerrahzâde Mustafa Çelebi, Şeyh Şücâeddîn Karamânî hazretlerinin yaptığı duvarı yıktırmayıp, bereketlenmek için olduğu gibi bıraktırdı.

Şücâeddîn Karamânî, dergâhını ve mescidini büyütüp îmâr eden müslüman olmayan mîmârın rüyâsına girip, onu İslâma dâvet etti. O da ertesi gün İslâmı kabûl edip, hidâyete kavuştu ve ismini “Hidâyet” olarak değiştirdi.

Şeyh Şücaeddin Dergahı ; 

Tabakhane caddesi üzerinde yer alır. Tekke’nin ilk önce , Sultan II. Murad Han ‘ın emri ile Şücaeddin Karamani hazretleri için inşa edildiği daha sonra Kanuni Sultan Süleyman emri ile 1535 ‘de camiye çevrilerek minare ilave edilmiştir. Camii 1751 deki büyük deprem de yıkılmış olup , çatısındaki kurşunlar ile bazı kalıntılar satılarak yeniden yapılmıştır.

Tekke’de Şeyh Şucaeddin Karamani‘den başka , Cerrahzade Alaeddin Efendi , Cerrahzade Muslihiddin efendi ve Emre Çelebi postnişin olmuştur. Daha sonra Nakşi Şeyhlerinin kontrolüne geçen tekkede , XX. asrın başlarında Şeyhi Uşşakiyeden , Şeyh Hüseyin Efendi postnişin olmuştur.

Günümüzde tekke ve camiden yalnızca minare ile Şeyh Şücaeddin hazretlerinin kabri kalmıştır. Çok şükür ki  , Edirne Valiliği Tekke2nin yeniden inşası için çalışma başlatmıştır.

kaynaklar ;
Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2
Necati Seçkin , Edirne Evliyaları , 1971
Dr. Selami Şimşek , Edirne’de Tasavvuf Kültürü , Buhara Yayınları , 2008

Tütünsüz Baba

Edirne – Tütünsüz baba sokakta.  Edirne Teknik ve Endüstri meslek lisesi’nin arkasında

Asıl ismi Ahmed Rıdvani olup II. Beyazıd Han devrinde baş defterdar olarak görev yapmıştır. 1499 yılında vefat eden Tütünsüz Baba‘nın tekkesi günümüze ulaşamamıştır. Bu isimle anılmasının sebebi ;
Ordunun Avrupa içlerinde sefer gittiği günlerdir. Ordu çok acele hareket etmektedir., ordu mola verir, yemeğin hemen yenmesi gerekir. Ancak odun bulunamaz. Çaresiz kalmışlardır. Ordu içinde hal sahibib bir zat , kazanların altına mum koymalarını söyler i Mum koyarlar ve yemekler hemen pişer. Bundan sonra bu zata Tütsüsüz (dumansız) pişirdiği için Tütsüsüz Baba derdeler bugün yanlış olarak Tütünsüz Baba denmektedir. Bu zata savaşta kelle koltukta fütursuzca savaştığı için Fütursuz Baba da denmektedir.

Tütünsüz Baba Tekkesi ( Şeyh Ömer Tekkesi )
Şeyh Sebabaddin Dede Efendi, Tütünsüz Baba Sultan ve Semahaddin Tekkesi adlarıyla da bilinen Şeyh Ömer Tekkesi; Çavuş Bey Mahallesi, Tütünsüz Sokak’ta yer almaktaydı. Yenişehir Feneri Mevlevihanesi Şeyhi Hasan Dedenin oğlu Şeyh Ömer tarafından yaptırılan tekke, ahşap çatılı olup, Kadiri tarikatına bağlıdır.

İnşa tarihi kesin olarak bilinmeyen tekkenin, H.888/M.1483 tarihli türbe vakfiyesi bulunmaktadır. R.Melül Me­riç, Şeyh Ömer Tekkesinin, 27 Teşrin-i Evvel 1929 da satılması için 113 numaralı karar verildiğini, 131 numaralı kararla 16 Teşrin-i sani 1929’da Debbağ Ahmed’e satıldığını, ayrıca 121 numaralı kararla 12 Mart 1931 Perşembe günü’de enkazının açık arttırmaya çıkarılarak 395 liraya Keresteci Ali’ye satıldığını belirtmektedir.

Kaynaklarda medrese ve türbeden meydana geldiği belirtilen tekkeden günümüze, aynı adlı yerde, bir hazire içinde Tütünsüz Baba Türbesi adıyla bilinen bir türbe bulunmaktadır. H.924/M.1519 yılında Rıdvan Ahmed Bey için inşa ettirilen türbenin banisi belli değildir. Tütünsüz Baba Sultan adıyla da bilinen tekkeden dolayı burada bulunan türbenin tekkeye ait olabileceği düşünülmektedir.

Etrafı bahçe duvarlarıyla çevrili hazireye basık kemerli bir kapıdan girilmektedir. Basık kemerin üstünde tuğladan ikinci bir basık kemer ve ortasında ise dışa taşkın mermer bir kilit taşı bulunmaktadır. Kapının yanında tek cepheli dikdörtgen planlı bir çeşme yer almaktadır. Küfeki taş malzemeye sahip çeşmenin ön cephesinde sivri kemerli oldukça sade ve küçük bir niş içersinde dört adet musluk deliği bulunmakta olup ortadakinin borusu görülmekteçiir. Betonarme üst örtüye sahip çeşmenin önünde yarısı kırılmış muhdes bir yalağı bulunmaktadır. Akmaz durumdadır.

Oniki gen planlı türbe; üç sıra yatay, bir sıra dikey tuğla arasına bir sıra düzgün kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Üzeri kubbeyle örtülüdür. Kubbe altına, duvarların dışa açılmasını önlemek amacıyla olduğu sanılan iki sıra halinde metal bir çember yer almaktadır. Oniki genin her bir kenarında tuğladan sivri birer hafifletme kemeri bulunmaktadır. Türbede altı adet altta ve on iki adet de tepe penceresi olmak üzere iki sıra pencere dizisi görülmektedir.

Türbeye giriş, geniş bir yağmur saçağı altında, tuğla bir sivri kemer içinde Tütünsüz Baba Türbesine giriş mermerden basık kemerli bir kapı açıklığı ile sağlanmaktadır. Kapı üzerinde Celi sülüs hatlı Arapça bir inşa kitabesi vardır. İki satırlık bu kitabeden Rıdvani Ahmed Bey’in H.925/M.1519 tarihinde öldüğü anlaşılmaktadır . Ölümünden 36 yıl önce hazırlanan vakfiyesinden dolayı türbenin inşa tarihi kesin olarak bilinmemektedir. kapalı olduğundan içine girilemeyen türbede, ahşap bir cenazelik kısmının olduğu, altta üç üstte iki olmak üzere toplam beş sandukanın yer aldığı bilinmektedir. Orijinal sandukaların 1958 yangınında yandığı belirtilen mezarların Rıdvani Ahmed Bey ve eşi ile çocuklarına ait oldukları ileri sürülmektedir.

Kaynaklar;
Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2
Necati Seçkin , Edirne Evliyaları , 1971
Edirne Tekkeleri , N. Çiçek Akçıl , Edirne Valiliği Kültür yayınları

Şekmeti Mehmed Efendi (k.s.)

Edirne’de Kıyık caddesinin paralelinde yer alan Kız türbe sokak’ta.

Edirne velilerindendir . 18. yüzyılda yaşamıştır. Muradiye camii hatibiydi.Doğum tarihi bilinmeyen Şekmeti Mehmed Efendi 1767 yılında vefat etmiş kabri Hatip camii bahçesinde sırlanmıştır. Ancak camii günümüzü ulaşmamış fakat türbesi ( Çok bakımsız olmasına rağmen) vardır.

Kaynak ;
Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2

Saçlı İbrahim Efendi

Edirne – Kıyık caddesinde No :35 ‘de cadde üzerinde .

Saçlı İbrahim Efendi’nin tam adı, Saçlı İbrahim b. Mustafa b. Abdurrahman’dır. Aslen İzmit’lidir. Babası Solakbaş Mustafa Ağa’dır ki, ömrünün sonlarında Nakşibendiyye yoluna sülük etmiştir. İbrahim Efendi, 1000/1591 tarihinde Sırthamamı adlı mahalde dünyaya gelmiş olup , 1003/ 1594 tarihinde çıkan bir yangında evleri yanması üzerine Tophane’ye taşınmışlardır. Hatta bu sebeple kendisine “Tophaneli İbrahim Efendi” de denilmiştir.

Babasının 1005/ 1597’de vefat etmesi üzerine, Sultan Ahmed’in hocası Mustafa Efendi’nin terbiyesi altına tevdi olunan Saçlı İbrahim Efendi, ilk ilimleri bu zattan öğrenmiştir. O sırada Sultan Ahmed tahta çıkınca Mustafa Efendi’nin yardımıyla Hazine Odası’na tayin olunmuş ve sonra Has Odası’na geçmiştir. On sene kadar Enderun-ı Hümayün’da kemalleri tahsil etmiştir. Günlerden bir gün Aziz Mahmud Hüdayi’nin Sultan tarafından saraya davet buyrulduğunu görünce, o dakika Hz. Pir’e karşı İbrahim Efendi’de bir muhabbet husule gelmiştir. Hz. Pir’in beraberinde asitanelerine gitmiş, kendisine biat ederek inabet almıştır. 1035/ 1626 yılında ise hilafete nail olmuştur.

Hafız Hüseyin Ayvansarayi Vefayat’ında Muk’ad Ahmed Efendi’den müstahleftir diyorsa da, doğrusu Pir Aziz Mahmud Hüdayi’den mezun olduğudur. İbrahim Efendi, önce Silistre’ye halife olarak tayin edilmiş, 1047/ 1637 Şevvali’nde Hüdayi Asitanesi’ne postnişin olan Muk’ad Ahmed Efendi’nin Silistre’ye atanması üzerine, Edime’de Şeyh Halil Efendi’den boşalan Dizdarzade Tekkesi meşihatine naklolunmuştur. Daha sonra kendisine Sultan Selim Camii Vaizliği de tevcih olunan İbrahim Efendi, günleri böyle geçirmekte iken 22 Receb 1071/8 Şubat 1661 tarihinde Salı günü sabah namazını kılarken farzın ikinci rek’atında beka yurduna göçmüştür. Sevenlerinden Naili Efendi vefatına şu tarihi söylemiştir: “Yöneldi Saçlı İbrahim Efendim kurb-ı Mevla’ya (1071/ 1661).

Zahiri ve batini ilimlere sahip bir kamil mürşid olan Saçlı İbrahim Efendi, aynı zamanda şair olup, “Sıdki” mahlasıyla yazdığı şiir ve ilahileri vardır. Vefeyat’da şu ilahisi kaydedilmiştir:

Kulların derdine timar eyle
Lütfu çok rahmeti çok
Sultanım Kerem u şefkatini işar eyle
Lütfu çok rahmeti çok Sultanım

Sıdki’ye eyle meded ihsanı
Hasret u derd ile yandı canı
Nakd-ı vaslın ana kıl erzanı
Lütfu çok rahmeti çok Sultanım

Ahmed Badi Efendi Riyaz-ı Belde-i Edirne adlı eserinde onun şu beytini nakletmiştir:
Bülbül niyaz için güle fasl-ı bahar arar
Aşık mahabbet etmek için gülizar arar

Saçlı İbrahim Efendi, Edirne’de tesis ettiği dergahın haziresinde, Hekimzade Türbesi karşısında medfundur. Buraya Eski Tophaneli de denilmiştir. Türbesi ve dergahı 1208/ 1793 tamir olunmuş ise de hala haraptır. Münhal olan meşihate son dönemde Gülşeniyye’den Şeyh Tal’at Efendizade Ahmed Hayali Efendi tayin olunmuştur.

Saçlı İbrahim Efendi Tekkesi
Dizdarzade Ahmet Efendi Zaviyesi, Dizdarzade, Şadırvanlı Tekke ve Tebrizi Asil Çelebi adlarıyla da bilinen Saçlı İbrahim Efendi Tekkesi, Meydan Mahallesi, Kıyık Caddesi’nde yer almaktaydı. Celveti tarikatına bağlı tekke, Tebrizli Asil Çelebi tarafından Dizdarzade Ahmet Efendi için yaptırılmıştır.

Günümüzde mevcut olmayan tekkenin çatısı ahşaptan  olup, bahçesinde Dizdarzade Ahmet Efendi ve Şeyh Halil Efendi’nin ahşap türbeleri ile şadırvan ve bir minare olduğu bilinmektedir. H.1165/M. 1751 yılındaki depremde yarısı yıkılan bu minarenin, diğer yarısı ise yıktırılmıştır.

H.1295/M. 1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda yıkılan tekke, H.1308/M.1890 yılında II. Abdülhamid tarafından yeniden inşa edilmiş ve dönemin Edirne Valisi Hacı İzzet Paşa tarafından kaleme alınan aşağıdaki yenileme kitabesi, giriş kapısı üzerine konmuştur. Kitabenin okunuşu

“Hazreti Abdülhamid Han hamid ül hasletin
Ömrü ikbalin firavan eyleye rabb-ül enam
Kıldı tecdiden bina bu tekkeyi ol Padişah
Olmuş iken nice yıllardır rehin inhidam
Feyz-i enfas rical Celvetiye andadır
Cilve-ger nur hüdayiden hidayet suph-u şam
Gel devam et zikr ü tevhide hulus-i kalble
Olasın ta vasil ser menzil darüsseliim
Bir mübeşşir geldi İzzet verdi tarihin haber
Saçlı İbrahim Efendi oldu tamam
Sene H.1308/M.1890″ şeklindedir.

Bugün, Edime Müzesi’nde Saçlı İbrahim Efendi mezarının 1975 yılına ait 3621 envanter numaralı bir fotoğrafı bulunmaktadır. Bu fotoğrafta Saçlı İbrahim Efendi’nin, bir evin köşesindeki mezarı görülmektedir. Yol yapım çalışmaları sırasında yeri değiştirildiği düşünülen bu mezar bugün Kıyık Caddesi üzerinde bulunmaktadır.

Kaynak ; Edirne Tekkeleri , N. Çiçek Akçıl , Edirne Valiliği Kültür yayınları

Osmanlının İkinci Başkenti Edirne’de Tasavvuf Kültürü , Dr. Selami Şimşek , Buhara Yayınları

Koyun Baba

Edirne – Eski İstanbul caddesi ile Kanlıpınar caddesinin kesişiminde

Koyun Baba‘nın asıl adı, Mehmed’tir. Ahmed Badi Efendi’nin Ağazade Örfi Tarihine atıfta bulunarak verdiği bilgiye göre, Koyun Baba, Semerkandiyye tarikatının kurucusu Şeyh Alaeddin Ali Semerkandi (ö. 862/ 1458)’nin halifelerinden olup, 1010/ 1601 tarihinde vefat etmekle, Kasap Abdülaziz Mahallesi’nde, Kanlıpınar’da, Altunizade Sokağı’nın ikinci numarasında bulunan adına mensup tekkenin haziresine defnedilmiştir. Ayhan Tunca’nın verdiği bilgiye göre, Koyun Baba’nın türbesi bugün Eski İstanbul yolunda, Edirne Lisesi karşısında olup, 2002 yılında Edirne Ticaret Borsası tarafından onarılmıştır.

Vefatına, dönemin şairlerinden Mamazade Hadi Efendi (ö. 1018/ 1609) 1710 tarafından şu tarih söylenmiştir:
Dehr kassabı Koyun Baba’yı kurban eyledi

Koyun Baba’nın mana aleminde Sultan I. Mahmud’dan üç defa tekkesini tamir etmesini rica ettiği de nakledilenler arasındadır. Nitekim tekkenin 1165/ 1751 yılında temelden yıkılması üzerine yanına bir cami ilave olunarak yeniden inşa edilmiştir.

Koyun Baba Tekkesi
Koyun Baba olarak bilinen tekke; Talat Paşa Mahallesi, Altunizade Sokak’ta yer almaktaydı. Tarikatı hakkında, A.Badi, Dağdevirenzade M.Şevket Bey ve R.Melül Meriç Nakşibendi, S.Şimşek ise Semerkandi diye belirtmektedir.

Günümüzde mevcut olmayan tekke alanında bir türbe ve bahçes­inde de bir kuyu yer almaktadır. Koyun Baba Türbesi olarak anılan bu türbe; betonarme yapısıyla sekizgen planlı olup üzeri kiremit çatıyla örtülüdür. Mülkiyeti, Vakıflar Genel Müdürlüğü ‘ne ait olan bu türbe, tapunun 114 pafta, 539 ada ve 4 parsel numarası ile Koyun Baba vakfı adına kayıtlıdır. Tekke, Hacı Hasip oğlu Ahmet tarafından Mehmed Koyun Baba için H.1012/M.1603 tarihinde yaptırılmıştır.

Mimarisi hakkında ayrıntılı bilgi edinemediğimiz tekke H.1165/M.1751 tarihinde onarılmıştır. H.1165/M.1751 yılında harap olan tekke, II. Mahmud tarafından tamir ettirilerek yanına bir mescit inşa edilmiştir. Şair Örfi tarafından kaleme alınan bu onarım kitabesi giriş kapısı üzerine konmuştur. Günümüzde bulunmayan bu kitabe O.Onur tarafından yeni harflerle okunuşu yayınlanmıştır. Buna göre kitabenin okunuşu;

“Koyun Baba Mehmed kutup dehr-i nakş-bendi
Semerkandi ve Gavs vakt ü esseyid Ali piri
Mürür-i vakitle bu han-kahı oldu virane
Temaşa ile ruhaniyetinden yani tesiri
Cenab-ı hazret Sultan-ı Mahmudu Hana rüyada
Zuhur ette o şeb üç defa kim ba hükm-i takdir
Sipariş eyledi tecdidini pend ve nasihatle
Netice hayre sevk etti o sultan cihangiri
Heman dem vakıa bu han-kahı o Şeh agah
Esasından binaya eyledi himmetle tedbiri
Acep alf nefestir Örfi ya o şıh kamil kim
Değil mi ya keramed ana tarih-i Tekke tamir
Sene H 1165/M 1751″ şeklindedir.

Türbenin içerisinde, Hacı Ahmed Bin Hasib, Şeyh Mustafa, Rukiye Hatun’ a ait üç mezar bulunmaktadır.

Kaynaklar ;
Osmanlının İkinci Başkenti Edirne’de Tasavvuf Kültürü , Dr. Selami Şimşek , Buhara Yayınları
İstanbul ve Anadolu evliyaları , Pamuk Yayınları
Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2
Necati Seçkin , Edirne Evliyaları , 1971
Edirne Tekkeleri , N. Çiçek Akçıl , Edirne Valiliği Kültür yayınları

Kıyak Baba

Edirne – Kıyık caddesi üzerindeki Kıyak Baba camii önünde

Edirne’nin fethinde bulunan Horasan erlerindendir.Fetihten sonra Edirne’de dergahında yıllarca İslamiyeti anlatmaya çalışan Kıyak Baba’nın kabri ; Kıyık caddesi üzerideki Kıyak Baba camii önündedir. Asıl adı Şakir’dir.

Edirne’nin kuşatıldığı ve tıpkı Mekke’nin fethinde olduğu gibi, bütün askerlerin ateş yakarak, Edirne’yi ışık seli içinde bıraktığı gecenin sabahı , Şakir Baba , aşka gelip öyle bir sabah ezanı okur ki yer ve gökteki bütün mahlukat dinler. Padişah da bu ezanla kendinden geçenlerdedir. Şakir Baba’yı buldurur ve kendisine, ” baba , çok kıyak (güzel) bir ezan okudu ” der. Bundan sonra Şakir Baba , Kıyak Baba diye anılır.

Kaynaklar; 

Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2
Necati Seçkin , Edirne Evliyaları , 1971

Kesikbaş Baba

Edirne – Uzun Kaldırım caddesi , Huysuz Baba sokakta Huysuz Baba’nın hemen karşısında.

Üç şerefli cami yanında yer alan Saatli Merdesede yüzelerce molla okuyorken, Medrese hizmetinde çalışan bir kişi sabah namazına yakın, sessizce mollaların yattıkları odaları dolaşır, hamama gidip boy abdesti almaları icab edenleri usulca uyandırırmış. Onun hiç yanılmadan bu işi yapması ona karşı sevgi ve saygıyı çok fazla arttırmış. Bu arada çocuklar, ısrarla ondan bunun sırrını öğrenmek için çok yalvarıyorlar, nihayet hal ehli gördüğü bir kaç öğrenciye durumu açıklıyor.
– ” Ben sabah namazından önce odaları dolaştığımda, gusül abdesti gerekeni, onun melaikesinin omuzu başında bulunmamasından anlıyorum, demiş.”
Rivayetler tabii ki muhtelif, ince elenip sık dokunmadan hükmü karakuşi ile bir sebepten ötürü bu zatın katline ferman çıkar. O da yakın bildiği bir öğrenciye ;

– ” Oğlum, beni Üç şerefeli camii meydanında katledecekler, başım yere düşünce kavra ve oradan hızla uzaklaş, sakın geriye bakma” der.
Gün olur emir yerine getirilir. Çocuk başı kavradığı gibi kaçarken, yüzlerce insanın feryad, figan ile avaz avaz bağrışıp kaçmalrına çocuk daha fazla dayanamayıp , geri dönerek bakar ve bir de ne görsün.

Başsız vücud, onun ardından koşarak gelmiyor mu, İşte o an oraya düşmüş, kerameti tamamlanmış ve oraya defnetmişler.

Kaynaklar ;
Necati Seçkin , Edirne Evliyaları , 1971

Huysuz Baba

Edirne – Uzun Kaldırım caddesi , Huysuz Baba sokağın hemen başında ( Kesikbaş türbe’nin karşısında)

Ne zaman yaşadığı bilinmeyen Huysuz Baba ; Edirne’de Uzun kaldırım caddesinde sırlanmıştır. Ziyaretçiler Huysuz Baba‘yı vesile ederek çocuklarının yaramazlıktan kurtulmaları için dua etmektedir. Rivayete göre ; yüz on , yüz yirmi okka gelen , uzun boylu, gayet iri cüsseli bir zat imiş. Mevlevi semazenlerinden imiş. O dergahta sema’a başladığı zaman, heybetli cüssesiyle yel gibi dönerken, küçük çocuklarında ” Havale ” denen bayılma rahatsızlığı olan anneler , kundaktaki çocuklarını onun ayakları altına koyarlar, o da çocuklara bir ayağıyla hafifçe basarak aralarında dolaşıp sema edermiş. Allah’ın izniyle çocuklar iyileşirmiş.

Kaynaklar;
Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2
Necati Seçkin , Edirne Evliyaları , 1971