Mümine Hatun Kümbeti – Azerbaycan

Azerbaycan – Nahçivan şehir merkezinde , Medeniyet Nazırlığı binasının 150 metre batısında.

Mümine Hatun Kümbeti , halk arasında Atabey Künbezi olarak bilinir. Yapı kitabesine göre Mümina Hatun için yapılmıştır. Kaynaklar İldeniz hanedanıyla ilişkili iki Mümine Hatun’dan bahsedilir. Bunlardan ilki, Irak Selçuklu Sultanı II. Tuğrul’un eşi iken Sultanın 1134’de ölümü ile dul kalmış ve 1135’te, İldenizle evlenmiştir. İldeniz’le olan evliliğinden Muhammmed Cihan Pehlivan ve Kızıl Arslan adında iki oğlu vardır. Harici Hatun adıyla da anılan Mümine Hatun’un 1172 veya 1175 yılında öldüğü ve Hamedan’da defnedildiği belirtilir.

Diğer ise, Zahide Hatun adını taşıyan Cihan Pehlivan’ın karısı Mümine İnanç Hatun’tur. Türbenin bani kitabesinde, baninin adını veren kısım tahrip olduğundan okunamamıştır. Ancak kitabede geçen ünvanlar yapının banisinin Cihan Pehlivan olduğu kesinleşir. Cihan Pehlivan, İldeniz’in Mümine Hatun’dan olan ikinci oğludur. Babasının ölümü üzerine 1175 yılında Atabey olmuştur. Ölüm tarihi şubat- mart 1186’dır. Türbe 24 Mart-24 Nisan tarihlerinde bitmiştir. Bu tarihler Cihan Pehlivan’nın son günleridir.<

[toggle title=“Kaynaklar load=”hide”]Kaynak
Nahcivan’da Türk Mimarisi , Turgay Yazar , Türk Tarih Kurumu
[/toggle]

Yusuf Bin Kuseyr Kümbeti – Ataba Kümbezi – Azerbaycan

Azerbaycan – Nahcivan Şehir merkezine, Kurtlar mahallesinde yer alır.

İnşa Kitabesine şöyle yazar ;
Haza el-meşhe el-hoca el-reis el-ecel Rükn
e-Din Cemal el-İslam mukaemü’i meşayih
Suf bin Kuseyr el bezzaz bi tarihi şevval ve senete seb’a ve
hamsine ve hamsemiyye

Tercümesi ;

” Bu meşhed, hoce, en büyük reis, inin süsü, şeyhlerin başkanı bezzaz Yusuf bin Kuseyr’inir. 557 şevval ayına vefat etmiştir.”

Kümbet , yapı kitabesine göre şevval 557H. / 13 eylül-12 Ekim 1162 M. tarihine Bezzaz Yusuf Bin Kuseyr için yaptırılmıştır. Yusuf B. Kuseyr’e El- reis ve mukaddem-ül meşayih gibi ünvanlar verilmektedir. Reis ortaçağ’da ahi liderlerine verilen bir ünvandır. Mukaddem-ül Reis ise tarikattaki en üst makmalardandır. Bu ünvanlar Yusuf Bin Kuseyr’in Nahcivan’daki bir Ahi şeyhi olduğunu ve yapınında bir Ahi yapısı olduğunu gösterir.

[toggle title=“Kaynaklar load=”hide”]Kaynak
Nahcivan’da Türk Mimarisi , Turgay Yazar , Türk Tarih Kurumu
[/toggle]