Doğu Kudüste yer alır. Kudüsle Eriha arasında Çölün ortasındadır.(Kudüsle eriha arası 22 km) Eriha ya 10 kilometre kala yolun sağında yer alır.
………….
Hz. Musa (a.s.)
Hz. Nebi Harut (a.s.)
Nebi Harut’un kabri Eğil’in 4 km dışında bulunan Haciyan Mahallesinde Nebi Zülkifl(a.s.)’ın eski kabrinin yanında bulunmakta olup baraj yapımından sonra Dicle Barajı Havzasında kalmıştır.
1316/1898, 1321/1903 ve 1323/1905 tarihli Diyarbakır Salnamelerinde Nebi Harut(a.s.)’ın Peygamber olduğu ve kabrinin de Diyarbakır’da bulunduğu bilgisi yer almaktadır. Bunun dışında Nebi Harut’un hayatı ve Peygamberliği hakkında herhangi bir bilgi yoktur.
Nebi Harut’un kabri Eğil’in 4 km dışında bulunan Haciyan Mahallesinde Nebi Zülkifl(a.s.)’ın eski kabrinin yanında bulunmakta olup baraj yapımından sonra Dicle Barajı Havzasında kalmıştır.
Kaynak; Nebiler,I. Uluslar arası Sahabiler , Azizler ve Krallar Kenti Diyarbakır Sempozyumu 25-27 mayıs 2009 , diyabakır valiliği ve dicle üniversitesi , Diyarbakır’da Peygamber makam ve kabirleri, Ali Melek
Hz. Danyal (a.s.) – Makam – Diyarbakır
Diyarbakır – Eğil – İlçe Emniyet amirliğinin arka bahçesinde
Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde yapılan çalışmalarda Hz. Danyal(a.s.) ait olduğu iddia edilen bir mezar bulundu. Eğil ilçe Emniyet müdürlüğü arka bahçesinde bulunan ve bir zamanlar türbe olduğu anlaşılan kalıntı üzerinde çalışma yapan akademisyenler, mezarın Danyal(a.s.) ‘ a ait olabileceği fikri üzerinde birleştiler. Burasının makamı mı yoksa kendi kabri mi olduğu tam olarak belli değildir.
Danyal(a.s.) – Zülkifl(a.s.) – Eğil arasındaki ilişki şöyledir;Hz. Danyal(a.s.), Hz. Zülkifl(a.s.) ın oğludur. Hz. Zülkifl(a.s.)’ın kabri Eğil’dedir. Zülkifl(a.s.)’ın dört oğlu vardır; Danyal,üzeyir, Mişael ve Hanaya’dır. Zülkif(a.s.), Oğullarına Tevrat levhalarını, Zebur u ezberletiyor ve açıklamalar yapıyordu. Babil Kralı Bahtunnasar Kudüs’e saldırmış, Zülkifl peygamberi ele geçirememiş ama 4 çocuğunu yanına aldırmıştı. Özelikle Danyal(a.s.) ile çok ilgilenmiştir. Hz. Zülkifl(a.s.) Allah’ın dinini yaymak için Hicaz – Yemen- Mısır topraklarında bir zaman dolaşmıştır. Ancak el attığı her insanın gözleri kör , kalpleri katıydı. Bu seferde kuzeye doğru Şam bölgesine gitmiş, Toros dağları eteklerine ulaşmış, Şimdiki Bitlis’te epeyce oyalandı. Hatta Ergani ye kadar ulaştı. En sonda Asur istilasında kaçarak Eğil’e gelmiştir. Rivayete göre Daha önce buraya gelen vefat eden oğlunun kabrini burada bulmuştur.
Yine rivayete göre ; Allah(c.c.) Hz. Danyal(a.s.)’a Dicle’nin suyunun çıktığı mağaranın önüne gitmesine istemiş ve demiş ki : ” buradan itibaren çizgi çizerek yürü. Su seni takip edecek. Ama fakirlerin, vakıfların mallarına yetiştiğin zaman yol değiştir ki su onlara zarar vermesin.” Danyal Peygamber de hep garibanları koruyup asasıyla yatağı izmiş. Bunun için Dicle hep zikzaklar çizermiş. Elindeki asa ile suyun çıktığı mağaradan Basra’ya kadar çizgi çizmiştir.
Danyal Peygamber’in kabri ile ilgili Basra bölgesindeki Sus Şehri veya ülkemizdeki Tarsus da olduğu rivayet edilir.. Hz. Ömer zamanında Ebu Musa El-Eşari tarafından fethedilen Sus (Huzuristanda bir kent)şehrinde kralın hazine dairesindeki bir odada bulunduğu ve cenaze namazının kılınarak defnedildiği rivayet edilir. Hz. Ali’ye ithaf edilen belgesiz bir rivayettir.
Genel olarak başka yerlerde de Danyal (a.s.) kabri olduğu ifade edilse de Eğil ilçesinde Danyal(a.s.)’ın kabri veya makamı vardır. Bu arada Danyal(a.s.) kardeşi Üzeyir(a.s.) makamı da Diyarbakır’a komşu olan Adıyaman’dadır. Eğile de oldukça yakındır. Zira Çermik ilçesinden bu makama kısa sürede ulaşılabilmektedir.
Kaynak ; Eğil ve Turizm Peygamberler Kanti Eğil ; Prof. Dr. Yusuf Kemal Haspolat
Hz. Nebi Zünnun (Yunus) (a.s.) – Diyarbakır
Diyarbakır – Eğilde İlçe merkezinden Dicle barajına doğru giderken köy yolunun başlangıcında.
Enbiya suresi 87. ayette’ Zünnun’u(Yunus’u) da an denmektedir. Tefsirlerde Zünnun : Balık sahibi anlamında kullanılır. Zünnun tefsirlerde ve islam tarihinde Yunus(a.s.) olarak anılmaktadır.
Eğil bölge olarak Hz. Yunus’un yaşadığı devletin içindedir. Hükümdar Sardanepel Hz. Yunus’a ” Ben yalnız Ninova’nın değil bir ucu Fırat ötelerine , diğer ucu İran ortalarına dayanan Asur devletinin hükümdarıyım.” demektedir. Hz. Yunus’un bu bölgede yaşama yönü haritsal olarak Tarih-ül Enbiya ve Rüsul isimli eserde geçmektedir. Diyarbakır salnamesinde Hz. Zünnun’a eizze-i kiram de. Eizze-i kiramdan Zünnun hazretleri Eğil kasabasında medfundur der. Eğil’deki kabir ya Zennun isimli bir evliya kabridir veya Yunus(a.s.)’ ın kabridir.
Bununla beraber Yunus(a.s)’ın bir diğer makamı da ; Diyarbakır Merkezde, Fis kayası mevkiindedir. Şehir surlarının altında bulun Fis mağarısıdır. Bu konuda Evliya Çelebi Seyahatname’sinde, Eski Musul’da oturan Hz. Yunus(a.s.)’ın o bölgenin halkını dine çağırdığını, tek bir kimsenin bile imana gelmemesine üzülüp Musul halkına beddua edince Eski Musul’un harap olduğunu, daha sonra Amid’e geldiğini halkın tamamının mucize istemeden Müslüman olmasına çok sevinip,” İliniz, halkınız devamlı sevinçli ve neşeli,bütün çoluk çocuğunuz uzun ömürlü, soylu ve doğru yolda olsun” diye hayır dua ettiğini ve Fis kayası denilen yerde bulunan mağarada yedi yıl ikamet ettiğini nakletmektedir.
Eğil’de Ocak 2006 da nüfus kayıtlarına göre 5000 nüfuslu ilçede 6 zennun, 160 Yunus ismi vardır.
Kaynak; Nebiler,I. Uluslar arası Sahabiler , Azizler ve Krallar Kenti Diyarbakır Sempozyumu 25-27 mayıs 2009 , diyabakır valiliği ve dicle üniversitesi , Diyarbakır’da Peygamber makam ve kabirleri, Ali Melek
Kaynak ; Diyarbakır Kutsal Yerler Atlası ; T.C. Diyarbakır Valiliği , editör Doç.Dr. İrfan Yıldız
Kaynak ; Eğil ve Turizm Peygamberler Kanti Eğil ; Prof. Dr. Yusuf Kemal Haspolat